Wie kent ze niet, de Zweedse gehaktballetjes die door het grote blauwe Zweedse meubelwarenhuis wereldberoemd zijn geworden. Tegenwoordig kun je ze ook als vegan Zweedse balletjes eten. Ze heten dan ook geen köttbullar meer, maar gewoon bullar. Het leek mij een perfect hoofdgerecht voor het kerstmenu van 2020.
Zweden, Skåne, Österlen
Ik heb een voorliefde voor Scandinavië. Omdat Denemarken nu eenmaal het meest dichtbij is, ben ik daar al ettelijke malen op vakantie geweest. Weekje, weekendje, dagje, drie weken, mij maakt het niet uit. Het is altijd weer heerlijk om in Denemarken te zijn. Maar ook Zweden heb ik een paar keer mijn vakantieland mogen noemen. En wat zou ik daar graag weer een keertje heen gaan, en mijn foodie-vriendin Isabel van tastecelebration.com bezoeken!
Mijn vakanties heb ik destijds in Skåne doorgebracht. Je hoeft vanuit Denemarken alleen nog de geweldige brug over de Øresund over en je bent er. Het lijkt qua landschap eigenlijk wel een beetje op Denemarken, een mooi glooiend landschap dat daar in het zuiden van Zweden nog niet helemaal bomvol met bomen staat. Daar moet je wat noordelijker voor gaan. De streek die vooral mijn hart gestolen heeft, is Österlen. Het is een soort Betuwe van Zweden: hier vind je de meeste boomgaarden van Zweden met vooral appels. Kivik is het hart van dit appel paradijs, elk jaar is daar ook een grote appelmarkt met allerlei feestelijkheden er omheen. Österlen wordt ook graag bezocht door kunstenaars vanwege het mooie licht en het prachtige landschap.
Must see in Skåne
Mijn must see tips in Skåne / Österlen: Ales Stenar (het Stonehenge van Zweden), Malmö en Lund, natuurreservaat Stenshuvud, en natuurlijk loop je in Ystad in de voetsporen van Wallander. Mocht je (na de pandemie) naar Österlen willen gaan, en je bent op zoek naar een prachtig verblijf waar je ook nog eens heerlijk (vooral vegan) kunt eten, boek dan een kamer bij Tastecelebration Residence, gerund door collega foodblogger Isabel. Ja inderdaad, #nosponjustfan!
De Zweden zijn gek op rommelmarkten. Loppis heet dat. Nou ben ik daar toevallig ook gek op, net als op kringloopwinkels. Veel van het serviesgoed op de foto’s op deze blog komt trouwens van de leukste kringloopwinkel van Nederland: kringloopcentrum Altena in Almkerk, Brabant (alweer #nosponjustfan). Op zo’n loppis in Simrishamn heb ik een allerliefst Zweeds lampje gekocht. Zo’n klein hanglampje met kristallen, die je in veel Zweedse huizen achter het raam ziet hangen. Klein probleem: de man die het lampje verkocht sprak alleen Zweeds.
Tot twintig tellen
Ik kan niet zeggen dat ik Zweeds spreek, maar ik kan de taal deels wel volgen als men niet te snel spreekt, en lezen levert ook niet al te grote problemen op. Spreken, dat is een heel ander verhaal.
Dus ik heb in mijn beste Zweeds tegen de goede man die tegen mij in rad Zweeds aan het ratelen was, gezegd dat ik hem niet verstond (“Jag förstår inte, jag talar inte svenska“). Hij keek me met grote ogen aan, stak hoofdschuddend zijn wijsvinger in de lucht alsof hij zeggen wilde: “als je dat kunt zeggen, dan kun je me ook verstaan.”
We kwamen er met wat losse Zweedse woorden aangevuld met handen- en voetenwerk uit: het lampje was van mij. En als je weet dat ik in het Zweeds niet verder kan tellen dan twintig, dan weet je meteen dat ik niet al te veel voor dat lampje betaald heb!
Nog geen Zweeds recept?
Terug naar de köttbullar (spreek uit sjutboelar). Kött is dus Zweeds voor vlees, en dat zit niet in mijn balletjes. Nee, die zijn zelfs compleet vegan. Ik heb er de traditionele roomsaus (Gräddsås) bij gemaakt, maar daar wel plantaardige room gebruikt. In plaats van aardappelpuree maakte ik knolselderijpuree. En in Zweden krijg je er een klodder lingonsylt bij. Dat is jam gemaakt van vossenbessen. Nu zijn die vossenbessen hier niet zo makkelijk te krijgen, dus heb ik een compote gemaakt van het zusje, de cranberry. Die compote heb ik trouwens al eerder gemaakt voor een kerst-nagerecht waarvan het recept hier op de blog staat: zoete geitenkaas mousse. En alles bij elkaar maakt het dit gerecht prima geschikt voor de kersttafel. Sterker nog, in Zweden geldt: “inget julbord utan köttbullar” (geen kersttafel zonder balletjes)!
Zo, eindelijk heb ik een Zweeds recept op de blog staan, een heus kerstrecept nog wel. Want ik kwam er tijdens het schrijven van deze blog achter dat ik als Scandinavië liefhebber echt veel en veel te weinig Scandi recepten op de blog heb staan, en al helemaal geen Zweedse. Welk recept zou jij hier terug willen zien?
Vegan Zweedse balletjes met roomsaus en cranberry compote
Dit heb je nodig
Voor de balletjes
- 200 gr tempeh
- 1 kleine rode ui
- 1,5 tl tamari
- 1 tl mosterd
- flink wat versgemalen peper
- 1/2 tl bouillonpoeder gistvrij
- 1 tl psylliumvezels
- 100 ml plantaardige room
- 1/2 tl nootmuskaat
- kokosolie om te bakken
Voor de cranberry compote
- 100 gr verse cranberry’s
- 1 tl ahornsiroop
Zo maak je het
- Verwarm voor de cranberry compote de oven voor op 200 graden.
- Verbrokkel de tempeh, pel en snipper de rode ui heel fijn. Doe de tempeh en ui samen met 1 theelepel tamari, mosterd, peper, bouillonpoeder en psylliumvezels in de keukenmachine en laat draaien tot er een deegachtige massa ontstaat.
- Draai tien niet te grote balletjes van het deeg. Als je balletjes uit elkaar vallen, voeg dan nog wat extra psylliumvezels toe.
- Verhit wat kokosolie in een koekenpan en bak de Zweedse balletjes op middelhoog vuur in ongeveer 10 minuten rondom bruin.
- Meng ondertussen de cranberry’s met de ahornsiroop, en verdeel ze over een met bakpapier bekleed bakblik. Rooster de cranberry’s in de oven in 10-15 minuten gaar, halverwege even doorroeren.
- Meng de plantaardige room met 1/2 tl tamari en breng pittig op smaak met de nootmuskaat en peper. Blus de Zweedse balletjes af met de room, laat nog even goed doorwarmen.
Tips
- Serveer de Zweedse balletjes samen met de cranberry compote en bijvoorbeeld knolselderijpuree en een groene salade.
Smaken verschillen … stem hier op dit recept:
( 1 stemmen. Gemiddeld: 5,00/5)
Laden...
